بررسی بیوسیستماتیک گونه های brassica ایران و مقایسه سیتوژنتیکی ارقام زراعی کلزاbrassica napus))

جنس brassica متعلق به تیره brassicacea است که دارای 6 گونه در ایران می باشد به دلیل وجود گونه های زراعی در این جنس ارزش اقتصادی آن بسیار حائز اهمیت می باشد. گونه b. napus به عنوان سومین گیاه دانه روغنی شناخته شده در جهان، در روغن کشی مورد بهره برداری قرار می گیرد و در صورت کشت وسیع آن در سطح سالانه میلیونها دلار صرفه جویی ارزی خواهد شد. مطالعه بیوسیستماتیکی گونه های وحشی brassica ایران به منطور تعیین ارتباطات بین گونه ای و نشان دادن قرابیت های گونه ها و همچنین شناسایی هر نوع واگرایی در میان جمعیتها صورت گرفت . برای دستیابی به این اهداف از مطالعات ریخت شناسی، کاریوتیپی، الکتروفورز و همچنین رفتار کروموزومها در میوز همراه با آنالیزهای آماری چند متغیره استفاده شد. مطالعات ریخت شناسی بر روی 32 جمعیت متعلق به 6 گونه brassica با استفاده از 39 صفت انجام شد. با استفاد از تجزیه خوشه ای، نزدیکی و قرابت گونه ها و همچنین واگاریی جمعیتها مشخص گردیده و با استفاده از تچزیه به عاملها متغیرترین صفات بین گونه ها و جمعیتها شناسایی شدند. با توجه به اطلاعات بدست آمده از تاکسونومی عددی و صفات جدیدی که می توانند در شناسایی گونه ها مفید باشند. شرح کاملی برای گونه ها نوشته شد. مطالعات کاریوتیپی بر روی 4 گونه انجام گردید. این گونه ها از سطح دیپلوئید تا پلی پلوئید متغیر می باشند. برای تمامی گونه ها فرمول کاریوتیپی تعیین شد. اطلاعات کاریوتیپی با استفاده از روشهای آماری چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. مطالعه باندهای پروتئینهای ذخیره ای بذر به منظور نشان دادن شبهت بین گونه ها از نظر ژنهای کدگذاری پروتئینی انجام شد. اطلاعات حاصل با استفاده از روشهای آماری چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی متنوعتیرنی باندها شناسایی شدند. مطالعه رفتار کروموزمهای میوزی در گونه ها نیز انجام گردید. وجود کوآدری والان فقط در b. elongata مشاهده شد که با توجه تست باروری گرده و پائین بودن میزان باروری گرده در b. elongata می توان گفت که تشکیل کوآدری والان در تفکیک طبیعی کروموزومی اثر منفی داشته و کاهش باروری را موجب شده است . وجود b کروموزوم فقط در b. napus توسط مطالعات میوزی و کاریوتیپی تائید شد. مقایسه سیتوژنتیکی و مورفولوژیکی 10 رقم کلزا (b. napus) انجام گردید. حضور کوآدری والان با میانگین بالا در در دو رقم zeus و falcon و پایین بودن میزان باروری گرده در این دو رقم نشان می دهد که تشکیل کوآدری والان در تفکیک طبیعی کروموزومها تاثیر منفی داشته و سبب کاهش باروری گرده می شود. وجود کروموزومهای سرگردان (laggard chromosomes) و ریز هستک (micronuclei) در رقم zeus نیز از عوامل کاهش دهنده باروری گرده می باشد. با استفاده از روشهای آماری چند متغیره نتایج حاصل از رفتار کروموزومی و مورفولوژی مقایسه شد، که بطور کلی تایید کننده یکدیگر می باشند. به منظور برخورداری از هتروزیس بیشتر می توان ارقامی را که دندروگرام از یکدیگر فاصله دارند و همچنین دارای ارزش افتصادی بالایی هستند با یکدیگر تلاقی داد. مطالعه مورفولوژیکی 43 رقم از کلکسیون ارقام زراعی کلزا انجام گرفت . با استفاده از روشهای آماری چند متغیره ارقامی که از یکدیگر دور بوده و همچنین دارای ارزش اقتصادی بالایی می باشند تعیین گردید، که می توان برای افزایش هتروزیس این ارقام را با یکدیگر تلاقی دارد.